پشت پرده «حمله شیمیایی»گزینه ای در آستین آمریکایی ها

تحلیل رفتار‌های دولت ترامپ در خصوص مسائل مربوط تحولات بین المللی و خصوصا مسائل سیاست خارجی آمریکا موضوعی است که آن را بایستی با مقوله انزواگرایی دولت ترامپ عجین و یک پارچه دانست. حتی در برهه‌هایی از زمان، تناقض رفتاری و گفتاری در دولت آمریکا به اوج رسید. دونالد ترامپ به فکر مداخله مستقیم در سیاست خارجی نبود. برای مثال در ماجرای افغانستان علی رغم تصورات و برداشت‌های سیاست مداران وزارت خارجه در زمان تیلرسون، ترامپ قائل به کاهش نیرو‌ها در این کشور بود. در خصوص سوریه نیز ترامپ همین گونه فکر می‌کند. او در خصوص سوریه نیز قائل به حمله بلند مدت و مستقیم نیست. پیش از این نیز نشانه‌هایی از اختلافات در کابینه ترامپ وجود داشته است، به گونه‌ای که بسیاری از کارشناسان ترامپ را کابینه اختلافات و تناقضات توصیف کرده اند. مروری بر عملکرد نزدیک به یک سال و چند ماهه رئیس جمهور آمریکا نشان دهنده این موضوع است. چندی پیش دونالد ترامپ در یک گردهمایی در «ریچفیلد» ایالت «اوهایو» درباره بازسازی زیرساخت‌های آمریکا صحبت می‌کرد، با بیان اینکه حضور نظامی خارجی آمریکا دستاورد اقتصادی‌ای برای این کشور نداشته، گفته است «ما داریم داعش را به درک واصل می‌کنیم. ما خیلی زود سوریه را ترک می‌کنیم، بگذارید بقیه به حساب آنجا برسند. خیلی زود، خیلی زود از آنجا خارج می‌شویم. ما ۱۰۰ درصد آنچه خلافت خوانده می‌شود، اراضی آن‌ها را خیلی سریع پس خواهیم گرفت و خیلی زود خارج می‌شویم و به خانه، به جایی که به آن تعلق داریم، باز می‌گردیم.»، اما علی رغم این گفته‌های ترامپ برخی از مقامات آمریکایی معتقدند که بایستی در سوریه حضور بلند مدت و مداخله نظامی داشت تا موازنه قدرتی که به لحاظ بین المللی علیه آمریکا شکل گرفته و در حال تحول در ساختار توزیع توانمندی‌ها و توزیع قدرت در نظام بین الملل شده است را به نفع آمریکا بایستی تغییر داد؛ بنابراین وعده ترک قریب‌الوقوع سوریه از سوی ترامپ مورد پسند مقامات وزارت امور خارجه و پنتاگون این کشور نیست. ژنرال «جوزف ووتل» فرمانده قرارگاه مرکزی ارتش آمریکا از احتمال حضور بلندمدت این کشور در سوریه، این بار به بهانه مقابله با «تهدید ایران» و ممانعت از مسلط شدن ایران بر سوریه صحبت کرده‌اند و هیثر نوئرت سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم دقایقی پس از سخنرانی ترامپ در نشست خبری روزانه در پاسخ به خبرنگاران گفت: از وجود طرحی برای ترک قریب‌الوقوع سوریه «بی‌اطلاع» است و نمی‌داند ترامپ در چه شرایطی این اظهارات را مطرح کرده است.
ماجرای ساختگی حمله شیمیایی سوریه
به دلیل همین اختلافاتی که بین ترامپ و تیم امنیتی و دفاعی او وجود دارد، مسئله حملات شیمیایی ساختگی توسط آمریکا بر روی میز محاسبات آمریکایی‌ها قرار داشته است. در همین دوره ترامپ یکبار به بهانه حمله شیمیایی دولت سوریه به خان شیخون، آمریکایی‌ها حملاتی را از ناوگان دریایی خود به پایگاه هوایی شعیرات انجام دادند که آن هم تحت فشار شدید تیم امنیتی و دفاعی ترامپ و علی رغم میل باطنی خود ترامپ صورت گرفت. حملات لفظی اخیری که آمریکایی‌ها به سوریه روانه می‌کنند و اروپایی‌ها نیز در این زمینه با آمریکایی‌ها هم نوا شده اند، بخشی از همان پازل سنتی اتهام زنی به دولت سوریه و قرار دادن گزینه «حمله به سوریه به واسطه حملات شیمیایی» این کشور است. از همان ابتدای روی کار آمدن ترامپ این اختلافات وجود داشته است. ترامپ معتقد است آمریکا در حال صرف هزینه گزاف در کشور‌های دیگر است، موضوعی که ضرورتا به تامین منافع آمریکا نینجامیده است. در سوی دیگر نیز اعضای نظامی و امنیتی کابینه ترامپ هستند که آن‌ها نیز معتقدند آمریکا باید در کشور‌های دیگر حضور داشته باشد و حضور آمریکا در سوریه برای ممانعت از تفوق ادعایی ایران بر این کشور ضروری است؛ بنابراین دو روایت در آمریکا در خصوص حضور در خارج از این کشور وجود دارد؛ نخست روایت ترامپ که معتقد است بایستی به داخل آمریکا نگاه کرده و توجهات را به سمت تولید و حمایت از ساخت آمریکایی و برطرف کردن مشکلات آمریکا معطوف ساخت و از حضور هزینه زا در کشور‌های دیگر اجتناب کرد. به همین دلیل است که ترامپ می‌گوید «ما تا همین سه ماه پیش، هفت تریلیون دلار در خاورمیانه خرج کرده‌ایم. نه میلیارد یا میلیون، بلکه هفت تریلیون دلار، هیچ‌کس قبلا کلمه تریلیون را نشنیده بود. ما مدام در آنجا مدرسه ساختیم و آن‌ها منفجرش کردند، باز مدرسه ساختیم و باز منفجرش کردند و باز مدرسه ساخته‌ایم، هنوز منفجر نشده، ولی باز هم منفجر می‌شود، اما اگر بخواهیم در اوهایو یک مدرسه بسازیم، یا یک پنجره را تعمیر کنیم، نمی‌توانیم پول بگیریم. یا اگر بخواهیم در سان‌فرانسیسکو یا آیوا یک مدرسه بسازیم، نمی‌توانیم پول فدرال بگیریم. ما هفت تریلیون دلار در خاورمیانه خرج کرده‌ایم، اما نمی‌توانیم برای ارتش خود بودجه دریافت کنیم.» روایت دوم روایت کابینه نظامی و امنیتی ترامپ در خصوص لزوم مقابله با دشمنان آمریکا در کشور‌های دیگر. روایت هر دو شفاف است، شکاف‌هایی همچون انتصاب افراد جنگ طلب در کابینه آمریکا توسط ترامپ سبب شده است که برخی گمان کنند که صحنه تناقض و اختلاف در اظهارات ترامپ و کابینه او، نمایشی است. این در حالی است که برخی انتصاب افرادی، چون جان بولتون را نیز ناشی از تفکر دونالد ترامپ مبنی بر خاتمه مناقشات خارجی برای معطوف کردن توجهات به صحنه داخلی بر شمرده اند.
گسیل ناوگان دریایی آمریکا که هر از گاهی به سواحل سوریه از جمله تنف صورت می‌گیرد نشان دهنده فشاری است که از ناحیه امنیتی و دفاعی او بر سر تفکراتش وجود دارد. اساسا یکی از دلایل اخراج‌های نامتعارف در کابینه ترامپ (مثل اخراج توئیتری تیلرسون) همین مسئله اختلافات در حضور آمریکا در خارج از این کشور بو. ده است. ترامپ نمی‌تواند ایده‌های خود در منطقه را به کابینه خود تحمیل کند، به همین دلیل به سرعت دست به اخراج افراد نا همسو با خود می‌زند. برای ترامپ موضوعاتی مثل سوریه اهمیت چندانی ندارد. نگاهی به تحلیل‌های بین المللی که به دیدار‌های ترامپ و پوتین اشاره داشته اند موید این موضوع است. برای مثال دیدار ترامپ و پوتین در جی بیست یکی از این دیدار‌ها بود که تحلیل گران آمریکایی معتقد بودند ترامپ از خود هیچ علاقه‌ای برای مسئله سوریه نشان نداده است. اما در این فضا حضور آمریکا در خارج از این کشور صرفا تحت تاثیر تصمیمات ترامپ نیست. در این بین عوامل متعددی شبیه به موازنه قدرت بین المللی، علل داخلی و ... موثر هستند. از جمله این علل داخلی در شرایط بحرانی برای ترامپ می‌توان به فشار‌های افکار عمومی بر سر موضوعات شخصی و تلاش ترامپ برای برون رفت از این فضا، فضای انتخابات کنگره و نیاز ترامپ به یک کاتالیزور بین المللی برای از پیروزی جمهوری خواهان و ... اشاره کرد.